Dünya Sanat ve Bilim Akademisi (WAAS), 1960 yılında Albert Einstein, Manhattan Projesi’nin yani ‘atom bombası’nın babası olarak bilinen Robert Oppenheimer ve birçok seçkin bilim insanı tarafından kuruldu. O günden bu yana insanlığın karşı karşıya olduğu zorlukları objektif, bilimsel ve global olarak ele alan bir forum olarak hizmet veren WAAS’ın şu anki başkanı Garry Jacobs, 10-12 Aralık’ta düzenlenen ‘7’nci Memleketler arası Geleceğin Eğitimi Konferansı’ için İstanbul’daydı. WAAS, Dünya Üniversite Konsorsiyumu ve İstinye Üniversitesi iş birliğinde düzenlenen konferansta, Hürriyet’e özel açıklamalar yapan Jacobs, artık eğitimcilerin öğrencilere bilgi vermek yerine bunu nasıl kullanacaklarını öğretmeleri gerektiğini söyleyerek şöyle konuştu:
İNSANİ PAHALAR BİLGİYLE ÖLÇÜLEMEZ
“7’nci Milletlerarası Geleceğin Eğitimi Konferansı’nda ‘Güvenilir Bilgi’ isminde bir oturum düzenledim. Bu, bir eğitim konferansı için alışılmadık bir mevzu. Fakat şu temel soruyu soruyoruz: Edindiğimiz bilginin bedeli nedir? Yani ne kadar bilgi edindiğimizden fazla o bilginin pahasına odaklanmamız gerekiyor. Örneğin geçmişte Dünya Sanat ve Bilim Akademisi’nin kurucuları, atom bombası keşfini yapanlar ortasındaydı. Bununla gurur duymuyoruz. Fakat o vakitler, Einstein’ın tavsiyesiyle şuna inanıyorlardı: ‘Eğer biz bunu yapmazsak, Almanlar yapacak ve dünyayı yok edecekler. Biz sadece insanlık için uygunluk yapıyoruz’. Savaş bittiğinde ise, ‘Bu silahlardan kurtulalım’ dediler. Lakin siyasetçiler, ‘Hayır, bu güce sahip olmamız lazım’ diye itiraz etti. Ve on yıl sonra nükleer silahlanma yarışı başladı. Hala bu yarışı durdurabilmiş değiliz. Artık, bu teknolojiyi geliştiren bilim beşerlerine dönelim. Onlar makus beşerler değildi. Bilakis, idealistve naiftiler ve bu yüzden akademiyi kurdular. Zira insani kıymetleri teknik bilimsel bilgiyle ölçmememiz gerektiğini fark ettiler.
GENÇLER SORGULAMA YETENEĞİNİ KAZANMALI
Geçmişte akademi, nükleer silahların sonuçlarıyla yüzleşmek zorunda kaldı. Hâlâ bu yüzleşmenin tesirlerinden kurtulabilmiş değiliz ve artık de yapay zekâ ile uğraşıyoruz. Yapay zekânın insanlığa yarar sağlamak için şahane bir potansiyeli var fakat bu teknolojinin de yeterli ya da makûs olması büsbütün insani kıymetlere bağlı. Yani insanların kullanım emeline nazaran değişecek. Bu sebeple de teknolojiyi suçlayamayız. Ayrıyeten eğitimin de birtakım sorumlulukları var. Örneğin günümüz gençliğini sorgulama yeteneğiyle donatmamız gerekiyor, ki bu geçmişte bizim elde edemediğimiz bir yetenekti. Ayrıyeten bu gençleri teknolojiyi insanlık faydasına kullanmaları için eğitmemiz gerekiyor.”
DEĞERLERDEN KOPAN BİLİM KESKİN BİR KILIÇTIR
Geçmişte Memleketler arası Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü (IEEE) ile bir çalışma yaptıklarını belirten WAAS Başkanı Jacobs, şöyle devam etti:
“IEEE, dünyanın dört bir yanından yarım milyon mühendisi barındırır ve yapay zeka üzere elektronik mühendisliği alanlarında üst seviye beşerler yetiştirir. Yaklaşık yedi yıl evvel, orada bir konferans düzenledik ve enstitüdeki öğretmenlere şunu sorduk: ‘öğrencilerinize öğrettiğiniz bilginin toplumsal uygulamaları ve sonuçları hakkında da bilgi veriyor musunuz?’. Onlar ise öğrencilerine bu türlü bir bilgi vermediklerini söylediler. Öğrendikleriniz yani bilgi size diğerlerinin yapamayacağı güçlü işler yapmanız için bir teknik yeterlilik sağlayabilir. Lakin sahip olduğunuz bu bilginin yani gücün topluma olan tesirini hiç dikkate almayacaksanız bu bilginin bir bedeli var mı? Burada kimseyi suçlamıyorum. Sorun bizim bilgi anlayışımızda. Bilim ve teknolojiye hayranız zira bunlar büyük güçler. Fakat bedellerden ya da toplumsal sorumluluktan kopmuş bir bilim, iki ucu keskin bir kılıçtır.”