Avrupa Kurulu Venedik Komitesi bugün yayınladığı raporunda, iktidarın seçim yasasında yaptığı değişikliklere ait görüşlere yer verildi. Komite, milletvekili seçim barajının düşürülmesini memnuniyetle karşılarken kimi değişikliklerin kapsayıcı demokrasi ve seçim tarafsızlığına ziyan verebileceğini belirtti.
Raporda, yasanın seçim şurası lider ve üyelerinin “en kıdemli hakimler” ortasından belirlenmesi zorunluluğunu kaldırması ile ilgili kararlarının, heyetlere atamayı siyasi baskıya daha açık hale getirebileceği değerlendirmesi yapıldı.
Rapora ait açıklamada şunlar kaydedildi:
- Bazı olumlu konuların olmasına karşın, Türkiye’de milletvekili seçim sürecini değiştiren yasa; daha yeni ve küçük partilere mahzur oluşturabilir. Ortak görüş, seçim barajının yüzde 10’dan yüzde 7’ye düşürülmesi ve görme engelli seçmenlerin seçimlere iştirakinin kolaylaştırılması üzere atılan olumlu taraftaki adımları memnuniyetle karşılamaktadır.
- Seçim barajının düşürülmesine rağmen, Türkiye Avrupa’daki en yüksek baraja sahip ülkeler ortasında bulunmaya devam ediyor. Finlandiya, İrlanda, Portekiz yahut İsviçre üzere ülkelerde seçimlerde oransal sistemi kullanan ülkelerde ya hiç yasal baraj uygulaması yoktur ya da Çek Cumhuriyeti, Almanya, Polonya yahut Romanya’daki üzere azamî yüzde 5 oranında bir baraj belirlenir. Venedik Komitesi’ne nazaran doğal baraj uygulamasının tesiri kıymetli ve bu da küçük partilerin barajı geçseler dahi aldıkları dayanakla orantılı olarak Meclis’te temsil edilmelerini zorlaştırıyor.
- Bir partinin gelecek meclis seçimlerine katılabilmesi için ulusal, vilayet ve ilçe seviyesinde iki parti kongresinin gerçekleşmiş olmasını kaide koşmak, yeni partiler için ‘aşırı bir yük’ niteliğindedir. Venedik Komitesi ve AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi, Türk yetkililerini, küçük partilere özel olarak odaklanarak değiştirilmiş sandalye dağılımı tekniğinin uygulanmasının tesirlerini gözlemlemeye teşvik etmektedir.
Raporda, yasa ile seçim şuralarının oluşumunda yapılan değişikliğin sistemin öngörülebilirliğinin bozulmasına yol açabileceği ve heyetleri siyasi baskıya daha açık hale getirebileceği belirtildi.