AA muhabirinin derlediği bilgiye nazaran, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı için 2025, yeşil dönüşümden sanayi projelerine, uzaydan yapay zekaya, KOBİ’lerden teknolojiye kadar çeşitli alanlarda yeni planların uygulamaya alınacağı ve gelecek periyoda ait yol haritalarının şekilleneceği bir yıl olacak.
Bu kapsamda, öncelikle Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığının takviyesiyle hazırlanan yeni teşvik sistemi devreye alınacak. Sistemle emek ağır dalların genç nüfusa sahip vilayetlerde güçlü formda yoluna devam etmesi ve şehir-sektör eşleşmesi kuvvetlendirilecek. Böylelikle Mahallî Kalkınma Atılımı Programı ile her ilin sahip olduğu ekonomik potansiyeli bedele dönüştürecek yatırımlara en ileri takviyeler ve teşvikler verilecek.
Teknoloji Odaklı Sanayi Atağı, HIT-30 üzere yüksek teknolojili, yüksek katma bedel odaklı programlar yeni teşvik sisteminde daha aktif biçimde desteklenecek.
Yeni davetler geliyor
Teknoloji Odaklı Sanayi Atağı Programı kapsamında kritik eser ve teknolojilerin yerli imkanlarla geliştirilmesi ve üretilmesi için yeni program davetlerine çıkılacak.
Ülke ölçeğinde sanayi büyüme havzaları belirlenerek, altyapısı hazır planlı sanayi alanları genişletilecek.
Büyük ölçekli özel dal AR-GE merkezleri ve teknopark firmalarının yeni teknoloji alanlarına odaklanmalarını ve öncü çıktılar üreterek rekabetçiliklerini güçlendirmelerini sağlayacak uzmanlaşma modeli hayata geçirilecek.
Yüksek teknolojili imalat sanayi bölümleri ile bilişimde büyüme potansiyeline sahip KOBİ’ler ve Turcorn olma potansiyeline sahip teşebbüsler, kapasite gelişimi ve global düzeyde rekabetçilik maksadıyla daha odaklı ve ağır halde desteklenecek.
Sanayi Alanları Master Planı geliyor
Bir öteki değerli yapısal ıslahat da OSB’lerde yapılacak. Bu bölgelerde yatırım yerlerinin sanayicilerle buluşmasını hızlandıracak önlemler alınarak, Sanayi Alanları Master Planı kamuoyuyla paylaşılacak. Planla tüm sanayi yatırımlarının ve sahip olunan sanayi alanlarının toplam yüz ölçümündeki hissesinin büyütülmesi sağlanacak. OSB’lerin ve sanayi bölgelerinin kuruluş süreçlerinin yanı sıra yatırımcılarla yatırım yerlerinin buluşmasının da hızlandırılması planlanıyor.
Ayrıca, 2024’ün son aylarındaki istihdam düzeyini muhafazası taahhüdünü yerine getiren KOBİ’lere her bir çalışan için 2 bin 500 liraya kadar dayanak verilecek. KOBİ’ler, ocakta istihdamını korumuşsa şubatta takviye ödemesini almaya başlayacak.
OSB’lerin yeşil altyapı yatırımları da Dünya Bankası ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı işbirliğinde sürdürülen proje kapsamında 6,3 milyar lirayla desteklenecek.
GAP’ta yeni devir başladı
Şehir-sektör eşleşmesi kapsamında kentlerin yerleşimler ortası sanayi münasebetleri ve lojistik irtibatları güçlendirilecek ve ulusal kalkınmaya azami katkı vermesi sağlanacak.
“Topyekün kalkınma” maksadıyla sanayi, tarım ve turizmde öne çıkan Güneydoğu Anadolu Bölgesi için 2024-2028 devrini içeren yeni “GAP Aksiyon Planı” uygulamaya alındı. Bu kapsamda öncelikle yatırıma dönüştürülmesini planlanan 70 eser tespit edilecek. Plan kapsamında 198 projeye 2024-2028 periyodunda toplam 496 milyar lira kaynak aktarılacak.
Devreye alınacak GAP Entegre Kırsal Kalkınma Programı, Anadoludakiler, GAP Bedestenden Dijital Platformlara Programı ve GAP Toplumsal Invest Programları ile de bölgeye yapılacak yeni yatırımların önünü açılacak.
Yeşil dönüşüm ajandanın ön sıralarında
Temiz güç kaynaklarına yönelik çalışmalar da bu devirde sürat kazanacak. Bu kapsamda, yeşil dönüşümde avantajlı finansman sağlayacak Türkiye Sanayi Karbonsuzlaşma Yatırım Platformunun heyetimi için memleketler arası paydaşlarla çalışmalara başlanırken programla 3 milyar avroluk kaynağın endüstriye aktarılması öngörülüyor.
Önemi yine artan ve pak güç kabul edilen nükleer güç teknolojilerine yönelik AR-GE programı başlatılacak, yeşil dönüşümün oluşturabileceği toplumsal tesirleri yönetmek emeliyle Dünya Bankası ile geliştirilen 400 milyon dolar bütçeli “Sosyal Kapsayıcı Yeşil Geçiş Projesi” kalkınma ajansları aracılığıyla uygulanacak.
Türkiye’nin kalite ve uygunluk kıymetlendirme üssü olacak Ankara Kalite Yerleşkesi’ne de yıl içinde taşınılması planlanıyor. Ulusal Data, Dijital Devlet ve Siber Güvenlik stratejileri ve hareket planları hazırlanarak uygulamaya konulacak.
Yeni yatırımlar bekleniyor
Türkiye’ye yıl içinde otomotiv ve lojistik alanında öncü şirketler yatırım kararı alırken kimi öbür şirketlerin de yazılım, teknoloji ve teknik altyapı alanlarında bu yolu izlemesi bekleniyor.
Dünyanın en büyük elektrikli araç üreticisi Çinli BYD firması yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırım için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile anlaşma imzalamıştı. Şirketin, Manisa’da kurmayı planladığı 150 bin araç kapasiteli üretim tesisiyle 5 bin şahsa direkt istihdam sağlanması hedefleniyor.
Fransız araba kesimi tedarikçisi Forvia da BYD’nin kuracağı fabrikaya tedarik sağlamak üzere kelam konusu şirketle anlaştı.
Bu periyotta Türkiye’deki birtakım şirketler de mevcut yatırımlarını genişletme kararı aldı. Tofaş Türk Araba Fabrikası AŞ. yaklaşık 217 milyon dolar, Oyak Renault Araba Fabrikaları AŞ de 265,5 milyon dolar sermaye harcama kararlarını duyurdu.
Otomotiv şirketlerine koltuk kılıfı üreten ABD-Türkiye ortaklı İdatrim Dokumacılık AŞ halihazırdaki 400 kişilik istihdamını 2 bine çıkarmayı planlıyor.
Teknoloji devi Yandex, Türkiye’deki pazar hissesini genişletmek hedefiyle gelecek 3 yıl içinde 400 milyon dolarlık yatırım yapmayı planladığını açıkladı.
Trendyol Kümesi, devam eden yatırımlarının yanı sıra gelecek periyotta Ankara’da data merkezi kurmaya hazırlanıyor.
Vodafone da DAMAC iştirakinde İzmir’e yeni data merkezi kazandırmak için 100 milyon dolarlık yatırım amaçlıyor.
100 Turcorn maksadı için çalışmalar sürüyor
Dijital Dönüşüm Takviye Programı ile imalat endüstrisinin dijitalleşme projeleri “öncelikli yatırım” olarak desteklenmeye devam edilecek. Verimliliği artırmak için kurulan model fabrika sayısı 2025 sonunda 15’e yükseltilecek.
Turcorn100 Programı ve Atatürk Havalimanı’nda kurulacak dünyanın en büyük girişimcilik merkezi “Terminal İstanbul” projesiyle 2030 için 100 bin teknogirişim, 100 Turcorn (unicorn) gayesi için de çalışmalar sürecek.
Ayrıca, teknoparklarda 95 kuluçka merkezinde ve KOSGEB dayanağıyla kurulan 30 TEKMER’de iş fikirlerini hayata geçiren yeni teşebbüslerin sayısı 3 bin 500’ü aştı. Girişimcilere GO (Girişim Ofisi) markasıyla hizmet sunacak 81 kentte 100 yeni merkezle bu sayının 10 bine çıkarılması planlanıyor.
İmalat endüstrisinde rekor ihracat hedefi
Söz konusu teşvik, davet ve programlar kapsamında imalat endüstrisinin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki hissesinin 2024’te gerçekleşmesi öngörülen yüzde 18,5 düzeyinden bu yıl yüzde 21,5’e yükseltilmesi öngörülüyor. İmalat endüstrisi ihracatının ise 248 milyar dolar düzeyinden 268 milyar dolara yükseltilmesi hedefleniyor.
“Uzay vatan” yolunda yeni testler yolda
Milli Uzay Programı kapsamında ise geçen yıl kıymetli adımlar atıldı. Bu yıl da atılım yeni adımlarla sürecek. Bu kapsamda Türkiye’nin Ay’a erişebilen sayılı ülkeler ortasına girmesini sağlayacak “Ay Araştırma Programı”nda çalışmalar devam ediyor. Bu kapsamda yörüngeler ortası transferde kullanılacak ulusal hibrit roket motoru, 20 ateşleme testini muvaffakiyetle gerçekleştirdi ve Ay vazifesini icra edecek uzay aracının ön tasarım çalışmaları tamamlandı.Yeni kademe çalışmaları da 2025’te gerçekleştirilecek. Ayrıyeten, Ulusal Bölgesel Konumlama ve Zamanlama Sistemi’nin kritik bileşenleri de tekrar bu yıl geliştirilmeye devam edilecek.
TEKNOFEST kapılarını 2 sefer açacak
Üniversite yerleşkelerinde kurulacak 50 Ulusal Teknoloji Atölyesi ile bu yıl gençlerin proje geliştirmeleri için imkan sağlanacak. Toplumun tamamında teknoloji ve bilim konusunda farkındalık oluşturmayı, Türkiye’nin bilim ve mühendislik alanlarında yetişmiş insan kaynağını artırmayı hedefleyen dünyanın en büyük uzay, havacılık ve teknoloji şenliği TEKNOFEST 2025’te de kapılarını açacak.
Etkinlikte, gençlerin geleceğin teknolojileri üzerinde çalışmalarını desteklemek için yapay zekadan otonom sistemlere, uzay teknolojilerinden eğitime, akıllı ulaşımdan tarıma kadar geniş kapsamlı yarışlar yapılacak. Aktiflik bu yıl Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ve İstanbul olmak üzere 2 defa gerçekleştirilecek. KKTC’deki aktiflik için 15 Ocak’a kadar müracaat yapılabilecek.