Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, devlet haber ajansına verdiği röportajda, 2024 yılında yaşanan gelişmeleri kıymetlendirdi. Ukrayna savaşının tahliline ait müzakerelerin gelecek yıl başlatılması muhtemelliğine yönelik, “Sahadaki gerçek durumun dikkate alınması gerekir” diye koşullarını tabir etti. Rusya’nın Suriye’deki askeri üslerine ne olacağı en çok merak edilen mevzuların başında geliyor. Lavrov, “Bu bahisler Suriye’nin yeni idaresiyle müzakere konusu olabilir” dedi.
Lavrov, “Suriye’deki Rus askeri üslerinin konuşlandırılması, memleketler arası hukuk normları çerçevesinde imzalanan geçerli devletlerarası mutabakatlarla öngörülmüştür. Bunların her biri bu tesislerin çalışma şartlarını tanımlamakta ve her iki taraf için de muhakkak yükümlülükler içermektedir” dedi.
Lavrov, “Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın devrilmesinin Rusya’nın ülkedeki askeri düzenlemelerinde değişiklikler getirdiğini” belirtti. Mutabakatların gözden geçirilmesi için resmi talepte bulunulmamış olsa da Lavrov, süreksiz Suriye hükümetinin 1 Mart 2025’e kadar ilan ettiği geçiş devrinin siyaset belirleme konusunda sınırlamalar getirdiğini kaydetti. Lavrov, “Mesele yalnızca üslerimizin ya da kalelerimizin korunması değil, birebir vakitte bunların işletme, bakım ve tedarik şartlarının yanı sıra mahallî tarafla etkileşimdir. Bu bahisler Suriye’nin yeni idaresiyle müzakere konusu olabilir” dedi.
”BUNUN HAKİKAT OLDUĞUNA İNANIYORUZ”
Bu hafta başında Lavrov, Moskova’nın yeni Suriyeli yetkililerle temas halinde olduğunu, Rus vatandaşlarının ve ülkedeki büyükelçiliğin güvenliğini görüştüklerini söylemiş ve Moskova’nın başka ikili hususlarda da Şam ile diyaloga ilgi duyduğunu vurgulamıştı.
Lavrov, çevrimiçi düzenlenen bir basın toplantısında, “Suriye halkının istisnasız tüm ‘dış aktörlerle’ âlâ münasebetler kurmak istediği konusunda netiz. Bunun yapılması gereken hakikat şey olduğuna inanıyoruz. Bu, Suriye devletinin birliğini, toprak bütünlüğünü ve egemenliğini garanti altına alacak temel faktörlerden biridir. Buna mümkün olan her halde katkıda bulunmaya hazırız” demişti.
Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov da geçen hafta yaptığı açıklamada, Moskova’nın Şam’daki yeni yetkililerle Suriye’deki Rus askeri üslerinin geleceğine ait görüşmelerini sürdürdüğünü lakin şimdi bir karara varılmadığını söz etmişti.
Rusya’nın askeri birliklerinin Suriye’deki akıbeti hala tartışma konusu
Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki muhalif kümelerin ülke genelinde sürpriz bir atak başlatarak başşehir dâhil birçok değerli kenti ele geçirmesi ve Esad’ı devlet başkanlığından istifa ederek Rusya’ya sığınmaya zorlamasının akabinde Rusya’nın Hmeymim ve Tartus’taki üslerinin akıbeti sorgulanmaya başlandı. Moskova ve Şam 2017’de Rus askerlerinin 49 yıllığına bu üslerde konuşlandırılması konusunda anlaşmıştı.
”ABD, RUSYA VE ÇİN’İN İKAZLARINI KÜSTAHÇA GÖRMEZDEN GELDİ”
Lavrov, ABD’nin bu cins silahları konuşlandırmaya başlamasıyla birlikte Rusya’nın kısa ve orta menzilli füzelerin konuşlandırılmasına ait önerilen moratoryumu iptal edeceğini söyledi. Lavrov, ayrıyeten şunları söyledi:
“Durumu, ABD ve NATO’nun stratejik alandaki istikrarı bozucu aksiyonlarının tahlili ve buna bağlı olarak bunlardan kaynaklanan tehditlerin evrimi temelinde kıymetlendiriyoruz. Bugün, örneğin kısa ve orta menzilli füzelerin konuşlandırılması konusundaki moratoryumumuzun artık pratikte uygulanabilir olmadığı ve terk edilmesi gerektiği açıktır. ABD, Rusya ve Çin’in ikazlarını küstahça görmezden geldi ve pratikte bu sınıftaki silahları dünyanın çeşitli bölgelerine konuşlandırmaya başladı.”
Washington 2019 yılında Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler muahedesinden çekildi. Rusya o tarihten bu yana Washington’un çekilmemesi şartıyla bu tıp silahları konuşlandırmayacağını açıkladı.
”MÜZAKERELERE HAZIRIZ”
Ukrayna ile olan savaşa ait müzakerelerin 2025’te başlamasına yönelik Lavrov, “Müzakerelere hazırız lakin bunların Ukrayna krizinin temel nedenlerini ortadan kaldırmayı amaçlaması ve alandaki gerçek durumu dikkate alması gerekiyor. Kiev ve Batı, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin askeri potansiyelini artırmak ve bu sırada bir mola almak için bir cins ateşkes ve ateşkes mümkünlüğünü tartışmaya başladılar” açıklamalarında bulundu.