Eski Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Lideri Gökhan Günaydın, besin krizi tehdidine karşı yerli tohuma dönüşün teşvik edilmesi gerektiğine dikkat çekerek, “Ata tohum buğdayda dekar başına 800-900 kilogram randıman alınırken, ithal tohumda 150 kilogram alınıyor. Çiftçiyi bu türlü bir tohuma teşvik edemezsiniz. Besin krizinin yükseldiği vakitte hiçbir çiftçi buna yanaşmaz” dedi.
Rusya-Ukrayna ortasındaki savaşın akabinde tüm dünyada besin krizi tartışmaları sürerken, uzmanlar, yerli tohuma dönüşü destekleyen adımlar atılması gerektiğine dikkat çekiyor. Mevzuya ait Cumhuriyet’e açıklama yapan Günaydın, “Avrupa’da 40’tan fazla ülkede toplam 13 bin bitki tipi varken, Anadolu’da tek başına 13 bin bitki çeşidi var. Buğday, Diyarbakır Karacadağ’dan dünyaya yayılmış. Biz bu türlü bir gen bankası üzerinde yaşarken tohumlarımızı kaybettik” dedi. Çok uluslu şirketlerin tohumlara sahip çıktığını aktaran Günaydın, “Bölgeye adaptasyonu en yüksek bu tohumlar ekilmeyince, ziraî randıman epeyce aşağı düştü. Çiftçiyi, bu türlü verimsiz bir tohuma teşvik edemezsiniz. Besin krizinin yükseldiği vakitte hiçbir çiftçi buna yanaşmaz” diye konuştu.
Gökhan Günaydın
“ZİNCİR KOPTU”
Günaydın, yerli tohumun geliştirilmesi gerektiğine işaret ederek “Bunun için geçmişte Ziraî Araştırmalar ve Siyasetler Genel Müdürlüğü’ne (TAGEM) bağlı araştırma enstitüleri bu işi yapar, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü’ne (TİGEM) bağlı çiftliklerde de bunlar üretilir ve bu tohumlar çiftçiye dağıtılırdı. Bu zincir değerli ölçüde koptu” eleştirisini yaptı.
İBB’nin ıslah edilen yerli tohuma ait tarla denemelerini yaptığını kaydeden Günaydın, şunları söyledi:
“Trakya ve Sakarya Ziraî Araştırma Enstitülerinden elde edilen cet tohumlarını deneme tarlalarına ektik. Şu anda 550 dekar alanda buğday, arpa, mısır ve ayçiçeği denemesi yaptık. Bunların bölgeye en çok adapte olanını en verimlilerini seçtik” dedi. Günaydın, dekar başına 800 kilograma yakın randıman aldıklarına dikkat çekerek, “Önümüzdeki periyotta hububat tohumu dağıtacağız. Terkedilmiş durumdaki çiftlikte gerekli müsaadeleri alarak, bir tohum bankası kuracağız. Tohum merkezinin önünde oluşturacağımız açık alan ve seralarda çoğaltacağız. Bunu da yurttaşlarımıza dağıtacağız.”
YERLİYE DÖNÜŞTE CHP’LİLER ÖNE ÇIKTI
Türkiye’de, yerli tohuma dönüş projelerinde CHP’li belediyelerin öne çıktığı görülüyor. Ankara, İstanbul, Antalya Büyükşehir Belediyeleri belediyenin ekilemeyen topraklarını tarıma kazandırarak yerli tohum ekim çalışmaları yapıyor. Tarsus ve Atakum belediyeleri “tohum bankası” kurarken; Menteşe, Menteşe, Aydın, Bodrum, Edremit, Edirne belediyelerin de cet tohum hasadından elde ettikleri mahsülleri çiftçiye fiyatsız olarak veriyor. İBB’nin çalışmaları sonucunda, yerli tohumların hastalıklara ve ziyanlı hayvanlara çok daha sağlam olduğu, coğrafyaya ve iklime ithal tohumlardan çok daha fazla ahenk sağladığı da görüldü.