Kaynatma müddetine dikkat edin
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Sesin Kocagöz, “Çiğ süt ziyanlı mikroplar taşıyabileceği için insan sıhhatine riskini ortadan kaldırmak ve mikrobiyolojik güvenliğini sağlamak emeliyle kaynatma, pastörizasyon ve sterilizasyon üzere süreçlerle mikroplar yok edilir. Sıhhat riskleri nedeni ile Dünya Sıhhat Örgütü insanların çiğ süt yahut çiğ süt eserlerinin (taze, yumuşak peynir çeşitleri, dondurma, yoğurt) bu tip süreçlere girmeden tüketilmemesini öneriyor. Genel manada kaynatma süreci mesken ortamında çiğ sütlere uygulanır. Kaynatma müddeti süt içindeki mikrop ve mikroplardan gelen toksinleri yok etmek için en az ortalama 15-20 dakika olmalı” diyor.
Ciddi hastalıklara yol açabilir
Çiğ süt Salmonella, E.col ve toplumda isimleri bilinmeyen birçok tehlikeli bakteriler içerebilir. H5N1 (kuş gribi) virüsüyle enfekte ineklerden alınan çiğ sütte bu virüsün bulunduğu tespit edilmiştir. Çiğ süt ve çiğ süt eserleri (peynir, kaymak, dondurma vb) bilhassa toksoplazma enfeksiyonu açısından da önemli risk taşır ve hamilelere bulaştığında bebekte kalıcı hasarlara yol açma riski taşır. Seyahatlerde de bu çeşit besinler, bulaşıcı hastalıklar açısından değerli bir risk oluşturur.
Soğuk zincir çok önemli
Çiğ sütün hayvanın sağılmasından sütün şişelenme sürecine ve tüketiciye ulaştırılmasına dek tüm kademelerde mikrop taşıma riskini ortadan kaldırarak sıhhate ziyan vermesini önlemek için soğuk zincire çok ehemmiyet verilmeli. Bu nedenle sütün sağılmasından sonra en kısa vakitte soğuk zincir sistemine girmesi gerekiyor. Bu mühlet en fazla birinci 4 saattir.
Risk grubundakiler dikkat!
Çiğ sütteki bakteriler, çiğ süt içen yahut çiğ sütten yapılmış yiyecekler tüketen herkesin sıhhatini önemli formda etkileyebilir. Birtakım beşerler çiğ sütteki bakterilerden ötürü hastalıkları karın ağrısı, kusma, bazen kanlı ishal, ateş, baş ağrısı ve beden ağrısı üzere şikayetlerle geçirse de, kimilerinde vefata bile neden olabilir. Bu küme bireyler şunlardır: Gebeler, 5 yaş altı çocuklar, 65 yaş üstü yaşlılar, bağışıklık sistemleri zayıflamış şahıslar, kalp ve böbrek hastalıkları ve diyabeti olanlar ile HIV enfeksiyonu yahut organ nakli alıcıları.
Pastörizasyon sütün besin bedelini azaltmaz
Toplumumuzda pek çok kişi pastörizasyon sürecinin süte ziyan verdiğini ve besin bedelini azalttığını, çiğ sütün inançlı ve daha sağlıklı olduğunu düşünüyor. Meğer bu niyetin hakikat olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Ayşe Sesin Kocagöz şöyle konuştu:
“Pastörizasyon süreci sütteki ziyanlı mikroorganizmaları yok ederken, bu süreçlerde sütün besleyici kıymetinde değişikliğe neden olmaz! Vitamin ve besleyici protein pahasının düşmesi dert duyulacak kadar manalı ölçülerde değildir. UHT süt de yüksek ısı derecesiyle çiğ sütün kimyasal, fizikî ve duyusal özelliklerinde en az değişikliğe yol açarak, bozulma yapabilen tüm mikropların UHT (Ultra High Temperature) süreciyle yok edilmesidir. Yüksek ısı uygulanması sırasında sütte saptanan besin kıymetlerindeki değişimler (örneğin vitamin) besin aktifliği açısından kıymetsiz seviyede düşüktür. Sonuç olarak bu süreçler ile mikroorganizma riski olmadan besin kıymeti korunmuş oluyor.”