NASA iklimbilimci James Hansen Haziran 1988’de Amerikan Kongresi önünde gezegenin ısındığını eşi görülmemiş sıcak hava dalgalarının olduğunu anlattı. Uyarısı tarihi bir uyandırma daveti olarak görüldü.
Yaklaşık kırk yıl sonra California’dan Colorado’ya kadar ABD’yi sıcak hava dalgası vurdu. Son yirmi yılda, çok ısı ve azalan nem düzeyleri, bin 200 yılın en kurak devri olarak kabul edilen bir “mega kuraklık” yarattı.
Mead ve Powell Gölü rekor seviyede düşük su düzeylerini gördü. Uzun müddetli ısı dalgaları Phoenix, Arizona ve Las Vegas, Nevada üzere kentleri yazları neredeyse yaşanmaz hale getiriyor. Ormanlar ve çayırlar sıcak hava sebebiyle her zamankinden daha fazla yanmaya hazır olduğundan, orman yangınları yıl boyunca görülmeye başlandı.
EŞİK AŞILDI
Washington Post tarafından yakın vakitte yapılan bir tahlil, ülkenin güneybatısındaki birtakım bölgelerde, ortalama yıllık sıcaklıkların 1.5 C’den fazla arttığını ortaya çıkardı. Bu beşerler ve etraf için yıkıcı sonuçların ortaya çıktığı bir kırılma noktası olarak kabul edilen bir eşikti.
Olağanüstü şartlar, bu çizgiyi aşan öbür kurak bölgeleri nelerin beklediğine dair bir ikaz niteliği taşıyor.
İklim aktivisti olan gazeteci Bill McKibben, “İklim bilimcileri tarafından kusursuz bir ihtar aldık ancak siyasi ve ekonomik sistemlerimiz bu bahiste bir şeyler yapma iradesini toplamak yerine hiçbir şey yapmamak için bir ortaya geliyor” dedi.
“ÖNCEKİ KURAKLIKTAN DAHA ŞİDDETLİ”
Mevcut mega kuraklığı araştıran uzmanlar ağaç halkalarını tahlil ettiler.
Araştırmacılar ağaç halkaları ve toprak nemi ortasındaki bağlantıya bakıldığında, 2000 yılında başlayan mevcut kuraklık periyodunun MS 800’den bu yana gibisi görülmemiş olduğunu fark etti.
Nature Climate Change mecmuasında yayınlanan 2022 araştırması, son yirmi yılın sıcaklık ve kuraklık şartlarının yüzde 42’sini global ısınmaya bağladı.
GÜNEYBATI ABD’DE BİN 200 YILIN EN KURAK DÖNEMİ
Washington Eyalet Üniversitesi’nde arkeolog ve profesör olan Tim Kohler, mevcut mega kuraklığın tarih öncesindeki kurak devirlerden farklı olduğunu söylüyor.
“Bu, evvelki kuraklıklardan daha şiddetli ve birebir derecede uzun görünüyor fakat nitekim makus haber şu ki evvelki tüm mega kuraklıklar artan sera gazlarının tesiri olmadan gerçekleşti.”
“ORMANLAR SERA GAZI ÜRETİCİLERİ HALİNE GELEBİLİR”
Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nden (IPCC) geçen Şubat ayında yayınlanan bir rapor, güneybatıdaki ponderosa çam ormanlarını tahrip eden orman yangınlarının tehlikeli bir döngüyü nasıl körüklediğini detaylı olarak açıkladı.
Rapora katkıda bulunan bir ekolojist olan Camille Parmesan, kimi ormanların hakikaten de yanarken sera gazı üreticileri haline gelebileceğini ve bunun sonucunda daha fazla ısınmaya neden olabileceğini açıkladı.
Powell Gölü’nü ve Mead Gölü’nü besleyen Rocky Dağları’nın batı yamacında daha az kar yağışı ve daha yüksek sıcaklıklar yaşanıyor. Utah’taki toz fırtınaları ise toprak kurudukça daha büyük ve daha sık hale geldi. Yaşananlar kuraklığı daha da berbatlaştırıyor.
Geçen ilkbahar ve yaz aylarında kuzey Arizona ve kuzey New Mexico’da büyük orman yangınları ortaya çıktı. Bir kar yağışı kıtlığı, kuraklığa ve kavrulmuş bir orman yerine yol açtı. Rekor sıcaklık, düşük nem ve kuvvetli rüzgarlarla birleşti. Orman yangınları artışa geçti.
“DÜNYA BİZİM HAYAT KAYNAĞIMIZ LAKİN SINIRSIZ BİR KAYNAK DEĞİL”
Batı, çağdaş tarihinin en makûs kuraklığını yaşarken geçmişten alınacak dersler var.
Kohler, otuz yılı aşkın bir müddettir güneybatıdaki tarih öncesi Puebloan uygarlıklarını incelemekle geçirdi ve bir mega kuraklığın geriliminin bir topluluğa neler yapabileceğini biliyor.
Büyük Puebloan toplumlarının 20 ila 40 yıl süren ağır mega kuraklıklar sırasında “parçalandığını” söylüyor. Kohler, iklim krizi sırasında çökenlerin sadece toplumsal olarak kutuplaşmış topluluklar olduğunu söylüyor. “Bu köylerdeki birtakım insanların başkalarından daha fazla zenginliğe yahut mısır üretimine sahip olduğunu düşünüyorum” diyen Kohler, “Önceden var olan toplumsal bölünmeler iklimsel bir gerileme sırasında şiddet potansiyelini ortaya çıkardı ve köy ömrü kaosa sürüklendi” dedi.
KAYNAK SAVAŞLARI
Günümüzün kaynak savaşlarının yankıları başladı. Batılı devlet başkanlarının kaynaklar azaldıkça su kullanımını nasıl azaltacakları konusunda uyuşmazlıklar var.
Küresel sıcaklıktaki artışı sınırlamak için rastgele bir talihimizin olması son derece süratli hareket etmemize bağlı. Yeni çalışmalar makus haberler getirmeye devam etse de hala umut var.