Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Mart ayında Türk lirasındaki istikrarlı seyir ve ithalat fiyatlarındaki olumlu görünüme ek olarak, giysi ve ayakkabı dalında dönem indiriminin devam etmesinin tesiriyle, temel mal kümesinde aylık fiyat artışının yavaşladığını bildirdi.
Merkez Bankası’nın yayımladığı raporda, “Bu periyotta yıllık enflasyon tüm ana kümelerde düşüş kaydetmiştir, güç kümesi fiyatları, kur ve emtia fiyatlarındaki görünüme paralel olarak ölçülü seyretmeye devam etmiştir” olarak belirtilirken; “Gıda fiyatları bu periyotta temelde kırmızı et ve işlenmiş et eserleri öncülüğünde tarihi eğiliminin üzerinde bir oranda artış kaydetmiştir” denildi.
“Tüketici fiyatları mart ayında yüzde 2,29 oranında artmış, yıllık enflasyon 4,67 puan azalışla yüzde 50,51 düzeyine gerilemiştir. Bu periyotta yıllık enflasyon tüm ana kümelerde düşüş kaydetmiştir. Güç kümesi fiyatları, kur ve emtia fiyatlarındaki görünüme paralel olarak ölçülü seyretmeye devam etmiştir. Türk lirasındaki istikrarlı seyir ve ithalat fiyatlarındaki olumlu görünüme ek olarak, giysi ve ayakkabı bölümünde dönem indiriminin mart ayında da devam etmesinin tesiriyle, temel mal kümesinde aylık fiyat artışı yavaşlamıştır. Besin fiyatları bu devirde temelde kırmızı et ve işlenmiş et eserleri öncülüğünde tarihi eğiliminin üzerinde bir oranda artış kaydetmiştir. Aylık tüketici fiyatlarının seyrinde besin ile birlikte öne çıkan bir başka kalem olan hizmetlerde büyük ölçüde kira, yemek hizmetleri, eğitim ve paket cinslerin tesiri hissedilmiştir. Mart ayında üretici fiyatları aylık artışı güç fiyatlarında barizleşen gerilemenin takviyesiyle epey zayıflamıştır. Bu görünüm altında, B ve C endekslerinde yıllık enflasyon yavaşlamaya devam etmiştir. Mevsimsellikten arındırılmış çekirdek göstergelerde Ekim 2021’den bu yana en düşük aylık artış oranı kaydedilmiştir.
Mart ayında tüketici fiyatları yüzde 2,29 oranında artmış ve yıllık enflasyon 4,67 puan azalarak yüzde 50,51 oranına gerilemiştir. Yıllık değişim oranı B endeksinde 3,05 puan düşüşle yüzde 52,11, C endeksinde ise 3,22 puan azalışla yüzde 47,36 olmuştur.
Ana kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bu periyotta ana kümelerin tamamında düşüş yaşanmıştır. Bir evvelki aya nazaran güç, temel mallar, besin ve alkolsüz içecekler, hizmet ve alkol-tütünaltın kümelerinin katkıları sırasıyla 1,80; 1,37; 0,60; 0,53 ve 0,37 puan azalmıştır. Mevsimsellikten arındırılmış bilgilerle incelendiğinde, aylık artışlar evvelki aya kıyasla B ve C endeksinde bir ölçü yavaşlamıştır. Fiyat artışları B endeksini oluşturan kümelerden işlenmiş besinde daha bariz olmak üzere hizmet ve temel mallarda zayıflamıştır.
Hizmet fiyatları mart ayında yüzde 3,08 oranında yükselmiş, küme yıllık enflasyonu 1,71 puan azalarak yüzde 59,93 olmuştur. Bu devirde yıllık enflasyon ulaştırmada daha bariz olmak üzere lokanta-otel, haberleşme ve öbür hizmetler alt kümelerinde gerilerken, kirada yükseliş kaydetmiştir. Ulaştırma hizmetleri aylık artışı karayolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığındaki düşüşün tesiriyle yüzde 1,01 ile ölçülü gerçekleşmiş, alt küme yıllık enflasyonu 13,15 puan düşüşle yüzde 57,12 düzeyine gerilemiştir. Kırmızı et fiyatlarının sürüklediği besin fiyatlarının tesiriyle lokanta-otel fiyatlarındaki aylık artış oranı yüksek düzeyini korurken, öbür hizmetler alt kümesindeki yükselişte paket cins ile özel okul fiyatlarına istinaden eğitim hizmetleri kalemleri öne çıkmıştır. Kira alt kümesinde aylık artış yüzde 4,89 ile bir evvelki aya kıyasla güçlenirken, haberleşme fiyatları görünümünde internet fiyatındaki yükseliş belirleyici olmuştur.
Temel mal kümesinde aylık fiyat artışı emtia fiyatları ve Türk lirasındaki görünüme paralel olarak yavaşlamış ve bu kümede yıllık enflasyon 4,48 puan düşüşle yüzde 36,58 düzeyine gerilemiştir. Yıllık enflasyon mart ayında tüm alt kümelerde düşüş kaydetmiştir. Sağlam mal fiyatları (altın hariç) aylık bazda yüzde 1,67 oranında yükselirken mobilya kalemi yüzde 5,22 oranındaki fiyat artışıyla bu gelişmede öne çıkmış, araba ve beyaz eşya kalemlerinde daha ölçülü fiyat hareketleri izlenmiştir. Bu gelişmeler sonucunda güçlü mal alt kümesinde yıllık enflasyon 4,72 puan azalarak yüzde 40,21 olarak gerçekleşmiştir. Öbür temel mallarda fiyatlar bu periyotta yüzde 2,52 oranında yükselmiştir. Yasal karlılık baremlerinde ay ortasında gerçekleşen düzenlenmeyi takiben ilaç fiyatları yüzde 5,38 oranında artarken, mesken ile ilgili paklık gereçleri yüzde 4,47 oranında yükselmiştir. Giysi ve ayakkabı alt kümesinde, dönem indirimlerinin mart ayında devam etmesiyle fiyatlar yüzde 2,02 oranında gerilemiş, yıllık enflasyon 4,45 puan düşerek yüzde 16,26 olarak gerçekleşmiştir.
Enerji fiyatları mart ayında yüzde 0,38 oranındaki artış ile ölçülü seyrini korumuştur. Böylece, bu kümede yıllık enflasyon 14,35 puan azalarak yüzde 35,66 düzeyine gerilemiştir. Bu gelişmede, şebeke suyu fiyatlarındaki artışa (yüzde 1,97) rağmen, memleketler arası ham petrol fiyatlarındaki geri çekilmeyi takiben akaryakıt fiyatlarında gözlenen düşüşün (yüzde -0,33) tesiri hissedilmiştir.
Gıda ve alkolsüz içecekler kümesi fiyatları mart ayında yüzde 3,84 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,44 puan azalarak yüzde 67,89 olmuştur. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 0,19 puan düşüşle yüzde 65,94’e, işlenmiş besinde ise 2,19 puan düşüşle yüzde 71,68 düzeyine gerilemiştir. Mevsimsellikten arındırılmış datalar bu devirde zerzevat kümesinde daha bariz olmak üzere taze meyve ve zerzevat fiyatlarında azalışa işaret etmiştir. Besin fiyatları mart ayı artışı kıymetli ölçüde kırmızı et (yüzde 18,47), beyaz et (yüzde 5,70) ve bunlara bağlı olarak işlenmiş et eserlerinden (yüzde 14,35) kaynaklanırken, yumurta fiyatlarındaki artış da (yüzde 11,16) dikkat çekmiştir. Ekmek-tahıl eserleri fiyatlarındaki artışlar bu periyotta de devam etmiştir.
Yurt içi üretici fiyatları mart ayında yüzde 0,44 oranı ile hudutlu bir artış kaydetmiş, yıllık enflasyon 14,16 puan azalarak yüzde 62,45 olmuştur. Ana sanayi kümelerine nazaran yıllık enflasyon alt kümelerin tümünde düşüş kaydederken, aylık bazda güç fiyatları sanayi doğal gaz ve elektrik fiyatlarındaki gelişmelere istinaden besbelli bir azalış (yüzde -9,32) göstermiştir. Aylık fiyat gelişmeleri dallar bazında incelendiğinde, elektrik-gaz imalatı ile rafine petrol eserleri fiyatlarında düşüş gözlenirken, besin, fabrikasyon metal, ağaç-mantar eserleri, basım-kayıt hizmetleri ve mobilya imalatı bölümleri fiyat artışları ile öne çıkmıştır”
