Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Etraf Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Levent Kuzu ve takımı, geliştirdikleri projeyle araç trafiğinden kaynaklanan hava kirliliğinin gerçek vakitli haritasını çıkaracak.
Kuzu, TÜBİTAK takviyeli “Taşıt kaynaklı emisyonların modellenmesinde derin öğrenme ve hesaplamalı akışkanlar dinamiği prosedürleri kullanarak yüksek çözünürlüklü hava kirliliği modellemesinin geliştirilmesi” projelerinin detaylarını anlattı.
Büyükşehirlerde hava kirliliğini etkileyen en değerli faktörün, araçlarda ve hanelerde ısınmak için kullanılan yakıtlar olduğunu söyleyen Kuzu, yakıtın içeriğine bağlı olarak havaya kirletici gazların, partiküllerin atmosfere salındığını lisana getirdi.
Gazlar içinde kükürt dioksit, azot dioksit üzere kirleticiler olduğunu vurgulayan Kuzu, “Bunlar çoklukla üst teneffüs yolu hastalıklarında tesirli oluyor. Bunlar için kritik kıymetler var, bu limitlerin aşılmaması lazım. Bunlar, kirleticinin cinsine nazaran günlük ya da saatlik olarak değişkenlik gösteriyor. Bizim limit kıymetlerimiz Avrupa Birliği ile uyumlu.” değerlendirmesini yaptı.
Şehir trafiğinin hava kirliliğinin değerli bir nedeni olduğunu belirten Kuzu, şunları söyledi:
“İstanbul ve Londra’da, iki farklı büyükşehirde misal hava kirletici sorunlarıyla karşılaşılmaktadır. 10 mikrondan küçük partiküller ve azot oksitler kıymetli kirleticiler ortasında yer alıyor. Partikülün, atmosferde hem doğal kaynağı vardır, bir de çeşitli insan faaliyetlerinden kaynaklananı vardır. Bunun içinde en başta trafik geliyor. Evsel yakıtlar da buna katkı sunar. Azot oksitlerde ise yanma faaliyetleri tesirlidir. Sanayi, ısınma, araçlardaki içten yanmalı motorlar sebebiyle yüksek azot oksit konsantrasyonları gerçekleşiyor. Araçlar ve motorlar, hacimleri büyüdükçe daha fazla emisyon salarlar. Bunların emisyon sayılarına biz ’emisyon faktörleri’ diyoruz. Bu faktörler, aracın yaşına nazaran değişiklik gösterir.”
Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Etraf Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Levent Kuzu
ANLIK GERÇEK VERİ
İstanbul’un çeşitli noktalarında hava kalitesi ölçüm istasyonları olduğunu belirten Kuzu, “Burada caddede yaptığımız ölçümle, art sokaktaki ölçümdeki bedeller tıpkı olmayabilir. Farklılıklar olacak ancak her sokağa ölçüm istasyonu yerleştiremeyiz. Bunun gerçekçi iddiasını yapmak emeliyle hava kirliliği iddiasını gerçek kıymete en yakın olacak halde geliştirmek istedik. Buradaki araçları derin öğrenme tekniğiyle, kameradan sayıp, toparlayıp, daha sonra cinslerine ayırarak gerçekçi dataları elde edip emisyonları hesaplayacağız.” diye konuştu.
Trafiğin ve kentleşmenin ağır olması ve halihazırda bir hava kalitesi ölçüm istasyonunun bulunması nedeniyle Beşiktaş Barbaros Bulvarı’nı pilot bölge seçtiklerini anlatan Kuzu, elde ettikleri bilgileri bölgedeki ölçüm istasyonunun bilgileriyle kıyaslayarak modelin en optimum hale gelmesini sağlayacaklarını aktardı.
Doç. Dr. Kuzu şöyle devam etti:
“Caddeden geçen araçlar çeşitlerine nazaran tek tek sınıflandırılacak, trafik yoğunluğu, trafikte bekleme müddeti de hesaplanarak bir emisyon hesabı çıkarılacak. Modelle, araçların atmosfere saldığı ziyanlı gazların ve partiküllerin konsantrasyonları anlık olarak belirlenecek. Proje tamamlandıktan sonra geliştirilen model metodolojisi istenilen bölgede kullanılabilecek. Olağanda hava kirliliği iddiaları genelleme ile yapılır. Bizim formülümüzde anlık, gerçek datalar olacak. Bu bilgilerle en gerçekçi varsayımı yapmaya çalışacağız.”
“ÖNEMLİ OLAN KİRLETİCİYİ GERÇEK TESPİT ETMEK”
Araçların otobüs, araba, motosiklet üzere tiplerine nazaran emisyonlarının farklı olduğuna, ayrıyeten kimi saatlerde trafik yoğunluğu oluştuğunda araçların çok düşük süratlerde daha fazla emisyon ürettiğine dikkati çeken Kuzu, tüm bu etkenleri hesaplayarak bir sonuç elde edeceklerini kaydetti.
Projeyi iki yıl içinde tamamlamayı hedeflediklerini bildiren Kuzu, “Amacımız Beşiktaş’ı pilot bölge kabul edip, modeli en verimli hale getirip, ondan sonra her yere uygulayabilmek. Değerli olan kirleticiyi hakikat tespit edebilmek. Gerçek tespiti yaptıktan sonra bunlar bize parmak izi üzere bilgiler verecek. Zira kirleticilerin kaynağı farklıdır. Bunları belirledikten sonra gerekli tedbirlerin alınması sağlanacaktır.” diyerek kelamlarını tamamladı.
AA