SALİHA SULTAN
Türk tarihçiliğine eski Türk tarihini ele alan kıymetli çevirileriyle katkı sağlayan, Selenge Yayınları’nın kurucusu, mütercim ve editör Ahsen Batur (68) vefat etti. Bir müddettir İstanbul’da özel bir hastanede akciğer hastalığı nedeniyle tedavi gördüğü bilinen Batur’un vefat haberini Selenge Yayınları toplumsal medya hesabından “Yayınevimizin kurucusu Sayın Ahsen Batur’un vefat haberini aldık. Kendisini kaybetmenin acısını paylaşıyor, tüm sevenlerine baş sıhhati diliyoruz” tabirleriyle duyurdu.
Rusça, Fransızca, İngilizce ve Arapça bilen, bu lisanların yanı sıra Özbekçe üzere Türk lehçelerine de hakim olan Batur, hayatı boyunca yaklaşık 60 bin sayfa çeviri yaptı. Rus tarihçi Lev Nikolayeviç Gumilev üzere pek çok önemli tarihçiyi ve yapıtlarını Türkiye’ye tanıtan isim olarak bilinen Batur, Gumilev’in ‘Eski Türkler’, ‘Hazar Etrafında Bin Yıl’, ‘Hunlar’ üzere kitaplarını Türkçeye kazandırmıştı. Akademik tarih kitapları yayımlamak hedefiyle Selenge Yayınevi’ni kuran Batur, bir devir gazetecilik de yapmıştı.
Çevirmen ve editör Batur’un vefatı akademi, siyaset ve yayın dünyasında büyük hüzünle karşılandı. Batur, son seyahatine dün İstanbul’da uğurlandı. Batur’un cenazesi Zeytinburnu Kozlu Mezarlığı’nda öğlen namazını müteakip kılınan cenaze namazının akabinde Yeni Ayazağa Mezarlığı’na defnedildi. Taziyeleri eşi ve oğlunun kabul ettiği cenaze merasimine yayın dünyasından Erol Cihangir, Kadir Yılmaz üzere isimlerin yanı sıra, siyaset dünyasından DÜZGÜN Parti Milletvekili Ahat Andican, eski MHP milletvekili Nazif Okumuş üzere isimler de katıldı.
‘Tek başına enstitü olan gerçek bir yurtsever’
Çevirmen ve editör Batur’un vefat haberinin akabinde yayın ve akademi dünyasından birçok isimden baş sıhhati iletileri toplumsal medyada arka arda geldi:
KADİR YILMAZ: Değerini bilemediğin asil bir evladın daha göçtü Türk milleti; bir okulun daha yıkıldı. Kırk kervanın çekemeyeceği yükü bir başına çeken, Selenge Yayınları’nın kurucusu ve kıdemli naşiri Ahsen Batur bu akşam Hakk’ın rahmetine kavuştu. Allah gani gani rahmet eylesin.
CÜNEYT GÜNEŞ: Ahsen Batur hocanın vefatı tarih topluluğundan birisi olarak beni derinden üzdü. Çok değerli çalışmalara editörlük ve çevirmenlik yaptı. Birçok kaynak yapıtı birinci defa onun çevirisinden okudum.
ABDULLAH GÜNDOĞDU: Türk tarihçiliğine tek başına bir enstitü üzere hizmet veren Ahsen Batur’un vefatını haber aldık. Ülkemiz için büyük ve donanımlı bir tarihçisi kadar dürüst, açık kelamlı, yiğit ve gerçek bir yurtseverinin de kaybı oldu.
COŞKUN FAİK KAVALA: Türk tarihçiliğine katkısı büyüktür. Bizi Gumilev’le buluşturması ve Selenge Yayınları’nı kurması kâfi.
MUSTAFA AKSOY: Selenge Yayınları’yla Avrupa merkezci Türk tarih anlayışına rest çeken adamdı.
ALİ AKAR: Rus ve Arap lisanlarından Türklerle ilgili bir çok kaynak yapıtı çevirip yayımladı. Yayınevini kıt imkanlarla ayakta tutmaya çalıştı. Türk yayın tarihine hizmetleri unutulmayacaktır.
“Türkçe lehçeleri en yeterli bilenler arasındaydı”
YAĞMUR TUNALI: Türkçeyi bütün lehçeleriyle en düzgün bilenler ortasındadır. Uzun yıllar Özbekistan’da yaşadı. Türklüğün Türkistan’daki kalbinde ülkülerinin hamurunu yeni bir dikkatle mayaladı. ‘Uluğbey’in Hazinesi’ o yılların bize armağanıdır. Abdullah Kadiri’nin, Pirimkul Kadirov’un yapıtlarını Türkiye Türkçesine o aktardı. ‘Kürdoloji Yalanları’nda çok kaynak kullandı ve yalancıların hızına şamar üzere indirdi. Evet, bildiğini âlâ bilir ve keskin söylerdi. ‘1200 yıllık Sürgün’de Türk kelamının macerasını anlattı. ‘Batı Dayatmacılığı ve İslam’ yeniden keskin ilmî polemik yapıtları ortasındadır. Vânî Efendi’nin Arâisül Kur’an’ını bitirmeden ölmeyeceğim diyordu, onu da bitirdi. Telif yapıtların her biri bedelli değil, çok pahalıdır. Kutlu tini şâd, yeri uçmağ olsun!
“Türkolojinin dünyadaki değerini ortaya koydu”
ALTAY TAYFUN ÖZCAN: Batur’un vefatı Türk tarihçiliğinin gelişimi açısından büyük bir kayıp. Akademisyen olmasa da tarihçiliğimizde özellikle çevirileriyle büyük eksiklikleri kapatan birçok değerli çalışmaya imza atmıştı. Pek çok öğrencinin dikkatini eski Türk tarihi ve Moğol tarihine vermesi noktasında büyük bir boşluğu doldurmuştu. Ahsen beyefendi, insanların Türk tarihinde daha çok İslam’dan sonrasına odaklanıldığı bir noktada eski Türk tarihine odaklanmış, özellikle Rusya’da yapılmış çalışmaları çevirmişti. Çevirileriyle Türkolojinin Rusyada’dan Arap dünyasına birçok ülkede ne kadar odak noktası olduğunu gözler önüne sermiş bir isimdi. Türk tarihçiliğinde yeri daimi olarak hatırlanacak.
“Donanımı birçok akademisyenden daha üstündü”
SERKAN ACAR: Sıra dışı biri Ahsen beyefendi, Fransız lisanı okuyor akabinde gidip Mısır’da Arapça eğitim alıyor. Ayrıyeten Rusçası kusursuz. Zihni çok açık, tarih alanında dünyadaki bütün çalışmaları yakından takip eden biriydi. İslam fıkhına dair bilgisi de üst seviyedeydi. Kimseden çekinmeyen, korkmayan, nev-i şahsına münhasır bir isimdi. Ortaçağ Türk tarihinin ana kaynaklarının en kıymetlilerini Arapçadan Türkçeye çeviri eden isimdir, bu onun bize en büyük katkılarından biri. Rus Türkolojisinden yapıtları Türkçeye kazandırdı, Türkiye çok kıymetli bir şahsiyetini kaybetti, bunun şu an kimse farkında değil, lakin uzmanlar anlayabilir. O, tek kişilik enstitü üzere çalışıyordu, yeri doldurulamaz bir isimdir. Türk Tarih Kurumu’nun bile yapamadığı işleri tek başına yapmıştı. Yüksek donanımı birçok akademisyenden çok daha üstündü.
