Anayasa Mahkemesi, Uludağ Kanun’un bazı maddelerini iptal etti: Anayasa’ya aykırı

Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) Uludağ Alanı Hakkında Kanun’un birtakım hususlarının iptaline ait kararı Resmi Gazete’de yayımlandı. Anayasa Mahkemesi, iptal münasebetlerinde türel makullüğün eksikliği, yasama yetkisinin evresi, özerklik ihlali üzere anayasal prensiplere karşıtlıkları vurguladı. Ayrıyeten, kanunda yer alan düzenlemelerin, Uludağ alanının korunmasına yönelik etraf kanunları ve Türkiye’nin taraf olduğu milletlerarası etraf kontratlarıyla de uyumsuz olduğu söz edildi.

ANAYASA’YA AYKIRI

ANKA’nın haberine nazaran Anayasa Mahkemesi, Uludağ Alanı Hakkında Kanun’un 3. hususunun 11 numaralı fıkrasındaki “…yaptırma, müsaade verme…” ibaresinin Anayasa’ya muhalif olduğuna karar verdi. Münasebette özetle şu sözler yer aldı: “Uludağ alanında turizm gayeli rastgele bir sportif faaliyet ile alana ait rastgele bir işletmecilik faaliyetinin yaptırılması ya da bu tıp bir faaliyete müsaade verilmesi konusundaki ölçütlere ait yasal çerçeve belirlenmeksizin yürütme organına sonları ve kapsamı belli olmayan bir yetki tanınması teşebbüs özgürlüğünün kanunla sınırlanması unsuruyla çelişmektedir. Açıklanan nedenlerle kural, Anayasa’nın 13. ve 48. unsurlarına karşıttır.”

KOMİSYON YETKİLERİ

Uludağ alanında komiteye verilen yetkiyi düzenleyen kural iptal edildi

Kanunun 5. unsurunun 1 numaralı fıkrası da Anayasa’ya muhalif bulundu ve iptal edildi. Mahkeme, bu fıkra ile ilgili olarak Uludağ alanı içinde yapılacak her türlü uygulama için karar alacak olan Komisyon’a verilen yetkilerin besbelli olmaması nedeniyle Anayasa’ya alışılmamış olduğunu belirtti.

Kararın münasebetinde, “Komisyonun, Uludağ alanı sonları içinde her türlü uygulamaya yönelik karar almaya yetkili olduğu belirtilmekle yetinilmiş; bu kararların hangi mevzularda, kanunla verilen hangi vazifelerin kapsamında olacağı gösterilmemiştir. Bu prestijle özel kıymetinden kaynaklı olarak farklı bir rejim altında idaresi öngörülen Uludağ alanında Kurula yetki veren kuralın muhakkak olduğu söylenemez. Açıklanan nedenle kural, Anayasa’nın 2. hususuna aykırıdır” denildi

BAKANLIĞA DÜZENLEME YETKİSİ VEREN KURAL

Bakanlığa düzenleme yetkisi veren kural iptal edildi Kanun’un 5. unsurunun 7 numaralı fıkrası, Bakanlığa direkt düzenleme yetkisi verdiği için Anayasa’ya ters bulundu ve iptal edildi. Mahkeme, bu husus ile ilgili olarak Bakanlığa verilen düzenleme yetkisinin, yasama yetkisinin devredilemezliği prensibine karşıt olduğuna karar verdi.

Kararın münasebetinde “Kuralla öteki kamu vazifelisi statüsünü haiz Komite üyelerinin atanması ve üyeliklerinin sona ermesine ait yöntem ve temeller istikametinden kanunda rastgele bir çerçeve, temel prensip ve temeller belirlenmeksizin Bakanlığa direkt düzenleme yetkisinin verildiği görülmektedir. Münasebetiyle kelam konusu konularda Bakanlığa asli düzenleme yetkisi veren kuralın yasama yetkisinin devredilmezliği prensibiyle bağdaşan bir istikameti bulunmamaktadır. Anayasa’nın 7. unsuruna aykırıdır” denildi.

YEREL İDARELERİN MALİ ÖZERKLİKLERİNİ SINIRLAMA

Kanun’un 7. unsurunun 1 numaralı fıkrasındaki (b) bendi, belediyeler, üniversiteler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının taşınmaz satış yahut trampası konusunda Başkanlığa gelir tahsisi yapılmasını öngördüğü için Anayasa’ya alışılmamış bulundu. Mahkeme, bu düzenlemenin, mahalli yönetimlerin mali özerkliklerini ihlal ettiğini belirterek iptal edilmesine karar verdi.

Kararın münasebetinde şu tabirler yer aldı:

“Kuralda belediyeler, üniversiteler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının özel mülkiyetindeki taşınmazlarının satış yahut trampasından elde edilecek gelirin Başkanlığa tahsis edilmesinin legal hedefe ulaşma bakımından elverişli olduğu açıktır. Bununla birlikte kural, Anayasa ile kendilerine idari ve mali özerklik tanınmış olan mahallî yönetimlerin, üniversitelerin ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının yerine geçerek bu yönetimlerin gelir ve sarfiyatları üzerinde direkt tesir doğurabilecek niteliktedir. Kural kelam konusu yönetimlerin taşınmazlarının satışı yahut trampasından elde edilecek gelirler üzerindeki mali özerkliklerini tümüyle ortadan kaldırmaktadır. Bu bağlamda kuralın Başkanlığa gelir tahsis edilmesi emeline ulaşılması bakımından en uygun araç olduğu diğer bir deyişle gerekli olduğu söylenemez. Açıklanan nedenlerle kural Anayasa’nın 127., 130. ve 135. unsurlarına terstir.”

İDARİ PARA CEZALARINA DA İPTAL

Kanun’un 9. hususunun 1 numaralı fıkrasındaki düzenleme, idari para cezasına bağlanan hareketlerin konusu olan önlemlere karşıtlık durumları ile ilgili rastgele bir düzenleme içermediği için Anayasa’ya alışılmamış bulunarak iptal edildi. Mahkeme, bu düzenlemede, idari para cezasına muhatap olan hareketlerin kapsamının ve bu önlemlere terslik hâllerinin ne olduğunun belirtilmediğini ve bu nedenle düzenlemenin belgisiz olduğunu tabir etti.

Kararın münasebetinde, “Dava konusu kuralda, idari kabahat teşkil eden ve idari para cezası biçiminde idari yaptırıma bağlanan hareketlerin konusu Uludağ alanının doğal bedelleri ile jeolojik/jeomorfolojik dokusunun, turizm potansiyelinin korunmasına ve yaşatılmasına yönelik alınan önlemlere ters davranılması olarak öngörülmüştür. Lakin 7432 sayılı Kanun’da kelam konusu önlemler ile öngörülen yaptırıma neden olacak bu önlemlere terslik hâllerine dair rastgele bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu prestijle idari para cezası yaptırımı düzenleyen kuralın muhakkak olduğu söylenemez. Açıklanan nedenlerle kural, Anayasa’nın 38. unsuruna aykırıdır” denildi.

İZİNSİZ TURİZM FAALİYETLERİ

Kanun’un 9. unsurunun 2 numaralı fıkrasının “ii” bendi, turizm emelli sportif faaliyetlere müsaade alınmadan başlanması ve spor maksatlı tertipler yapılması konusunda makul bir yasal düzenleme olmaması nedeniyle Anayasa’ya ters bulunarak iptal edildi. Mahkeme, ilgili düzenlemede, idari para cezasına tabi olacak faaliyetlerin kapsamı, müsaade alma şartları ve ilgili idari mercilerin belirlenmediğini belirtti.

Kararın münasebetinde “Dava konusu kuralda, idari kabahat teşkil eden ve idari para cezası biçiminde idari yaptırıma bağlanan aksiyonların konusunun müsaade alınmaksızın turizm gayeli sportif faaliyette bulunulması ve spor hedefli tertip yapılması olduğu anlaşılmaktadır. Kuralda turizm gayeli sportif faaliyetler ile spor hedefli tertiplerin kapsamına ve özelliklerine yer verilmediği üzere 7432 sayılı Kanun’da yahut öbür bir kanunda bu tarafta bir düzenleme bulunmamaktadır. Ayrıyeten kuralla öngörülen idari para cezasına muhatap olmamak için müsaadenin hangi idari merciden alınacağı ve hangi şartlara tabi olacağı konularında da rastgele bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. Bu prestijle idari para cezası yaptırımı düzenleyen kuralın makul olduğu söylenemez. Açıklanan nedenlerle kural, Anayasa’nın 38. unsuruna aykırıdır” denildi.

(ANKA HABER AJANSI)

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir